เครื่องปรุง
| กะปิเผาไฟพอหอม | 2 ช้อนโต๊ะ |
| กระเทียมปอกเปลือกแล้วซอยหยาบๆ | 1 ช้อนโต๊ะ |
| กุ้งแห้งป่น | 1 ช้อนโต๊ะ |
| พริกขี้หนูเด็ดก้าน | 1 ช้อนชา |
| มะอึกสุกหั่นฝอย | 1 ช้อนโต๊ะ |
| ระกำซอย (ไม่ใส่ก็ได้) | 1 ช้อนโต๊ะ |
| น้ำมะนาว | 3 ช้อนโต๊ะ |
| น้ำปลา | 3 ช้อนโต๊ะ |
| น้ำตาลปีบ | 2-3 ช้อนโต๊ะ |
| มะเขือพวงหรือมะเขือเปราะซอย | 1 ช้อนโต๊ะ |
| วิธีทำ 1. โขลกกะปิกับกระเทียมให้ละเอียด ใส่กุ้งแห้งโขลกรวมกัน ใส่พริกขี้หนู มะอึก ระกำ มะเขือพวง ปรุงรสด้วยน้ำตาล น้ำปลา และน้ำมะนาว ชิมรสตามต้องการ 2. รับประทานกับผักต้มราดกะทิ เช่น ถั่วพู ถั่วฝักยาว หน่อไม้ ตำลึง ผักกระเฉด ฯลฯ หรือผักสดต่างๆ เช่น แตงกวา มะเขือสด ผักบุ้ง กระถิน หรือผักชุบไข่ทอด 3. จัดแนมกับน้ำพริก คือ ปลาทูทอด ปลาช่อนทอด ปลาดุกย่าง หมายเหตุ ใช้มะม่วงดิบซอยแทนมะนาว หรือมะดันซอย หรือมะขามอ่อน ตามแต่ฤดูกาล |
น้ำพริกพื้นบ้านที่นิยมรับประทานมากที่สุด คนไทยทุกคนรู้จักมีการประยุกต์ เพื่อความเหมาะสมตามแต่วัตถุดิบที่มีในครัว ไม่ถือเป็นกฏตายตัวเช่น บางรายใส่มะอึก มะเขือเปราะซอย หรือมะเขือพวงบุบพอกแตกช้ำๆ ผิวมะนาวซอยละเอียดซึ่งแต่ละอย่างที่ใส่ไปให้รสชาติใกล้เคียงกัน