ถาม-ตอบ การป้องกันและการรักษา โรคมะเร็งลำไส้ (โรงพยาบาลพญาไท)
บทความโดย นพ.จักรพันธ์ โอแสงธรรมนนท์
สำหรับใครที่สงสัยเรื่อง โรคมะเร็งลำไส้ วันนี้เรารวบรวมคำถามคำตอบยอดฮิตเกี่ยวกับเรื่อง โรคมะเร็งลำไส้ มาบอกกัน
เราจะรู้ได้อย่างไรว่า เรามีความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งลำไส้?ทุก ๆ คน มีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้อยู่แล้ว อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งลำไส้ เกิดขึ้นกับอัตราเสี่ยงหลาย ๆ อย่าง คุณมีอัตราเสี่ยงเท่ากับคนทั่วไป ถ้าคุณมีอายุ 50 ปี หรือมากกว่าและไม่มีปัจจัยเสี่ยงอย่างอื่น
คุณจะมีปัจจัยเสี่ยงมากขึ้นในการเป็นมะเร็งลำไส้ ถ้าคุณ...
มีประวัติส่วนตัวเป็นมะเร็งลำไส้ หรือมีติ่งเนื้อ Adenomatous polyps มีประวัติครอบครัว โดย (บิดา มารดา พี่ชาย น้องสาว) คนใดคนหนึ่ง หรือมากกว่าหนึ่งคนเป็นมะเร็งลำไส้ หรือมีติ่งเนื้อ ชนิด Adenomatous polyps มีประวัติในครอบครัวเป็นมะเร็งหลายชนิด ที่เกี่ยวกับเต้านม รังไข่ มดลูก และอวัยวะอื่น ๆ มีประวัติส่วนตัวเป็นลำไส้อักเสบ เช่น Ulcerative colitis หรือ Crohn’s disease มีกรรมพันธุ์บางอย่างผิดปกติ ที่จะทำให้คุณมีปัจจัยเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ อย่างไรก็ตามไม่พบบ่อยนัก ปัจจัยอื่น ๆ ที่เพิ่มการเกิดมะเร็งลำไส้ การกินอาหารที่มีเส้นใย (fiber) น้อย แต่มีไขมันมาก การนั่งอยู่กับที่ไม่ค่อยมีการขยับไปมา (Sedentary lifestyle) ผู้หญิงกับผู้ชาย มีปัจจัยเสี่ยงในการเป็นมะเร็งลำไส้ต่างกันหรือไม่?เพศชาย หรือเพศหญิงมีโอกาสเป็นมะเร็งลำไส้เท่า ๆ กัน
อาการแสดงของมะเร็งลำไส้เป็นอย่างไร?มะเร็งลำไส้เริ่มต้นโดยคนไข้อาจไม่มีอาการเลย อย่างไรก็ตามเมื่อเป็นได้สักระยะหนึ่งจะเริ่มมีอาการแสดง ดังนี้
มีเลือดออกจากทวารหนัก มีเลือดในอุจจาระ (แดงสดหรือดำ) มีการเปลี่ยนแปลงจำนวนครั้งในการถ่ายอุจจาระไปจากเดิม และโดยเฉพาะรูปร่างของอุจจาระจะเล็กลง มีอาการปวดที่บริเวณท้องช่วงล่าง มีอาการปวดจากท้องอืดบ่อยขึ้น มีความไม่สะดวก หรือรู้สึกอยากถ่ายอุจจาระโดยที่ปกติไม่เป็น น้ำหนักลดเองโดยไม่ได้ต้องการลดน้ำหนัก มีอาการอ่อนเพลียเรื้อรัง การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ทั้งหมด (Colonoscopy) ทำอย่างไรวิธีการนี้จะตรวจลำไส้ใหญ่ของคนไข้ทั้งหมด ซึ่งจะทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านทางเดินอาหาร แพทย์จะใช้เครื่องมือที่เรียกว่า Colonoscope เป็นท่อยาว, เบา, โค้งไปมาได้ ตรวจดูลำไส้ใหญ่ทั้งหมด เพื่อหามะเร็งและติ่งเนื้อ
การเตรียมลำไส้ โดยให้ยาเพื่อให้ลำไส้ไม่มีอุจจาระเหลือ เป็นสิ่งจำเป็นก่อนการส่องกล้องตรวจ ตัวกล้องโคโลโนสโคปจะมีกล้องถ่ายรูปที่ปลายส่งสัญญาณมาที่โทรทัศน์ เพื่อแสดงภาพ ข้อดีของกล้องโคโลโนสโคป คือ เมื่อส่องพบติ่งเนื้อจะสามารถตัดติ่งเนื้อออกมาทั้งหมด โดยการใส่เครื่องมือผ่านตัวกล้องเข้าไปตัด และเอาติ่งเนื้อนั้นส่งตรวจทางพยาธิเพื่อหามะเร็งลำไส้ได้ การส่องกล้องโดยวิธีนี้ แพทย์จะให้ยานอนหลับกับคนไข้แล้วใช้เวลาตรวจประมาณ 30 ถึง 60 นาที ถ้ามีการตัดชิ้นเนื้ออาจมีเลือดจำนวนเล็กน้อยปนในอุจจาระได้ 2-3 วัน
การสวนแป้งและ x-ray ตรวจลำไส้ใหญ่ (Barium enema) ทำได้อย่างไรวิธีการนี้เป็นการใส่แป้งเข้าไปในลำไส้ใหญ่ทั้งหมด แล้ว x-ray ตรวจ อาจใช้แทนการตรวจโคโลโนสโคป หลังจากเตรียมลำไส้ให้สะอาดจะมีการใส่ท่อนิ่ม ๆ เข้าทางทวารหนักและใส่น้ำเรียกว่า การ x-ray จะเริ่มทำเมื่อ barium ไหลไปตามลำไส้ และขอบเขตของก้อนติ่งเนื้อ หรือความผิดปกติอื่น ๆ คนไข้อาจมีความรู้สึกปวดและอยากจะถ่ายขณะที่ทำการตรวจ วิธีการนี้จะใช้แทนการทำโคโลโนสโคปในคนไข้ที่ไม่เหมาะสมในการทำโคโลโนสโคป และจะทำทุก 5-10 ปี
จะเตรียมตัวอย่างไรในการตรวจหามะเร็งลำไส้?การเตรียมตัวตรวจที่ดี จะช่วยให้คุณมั่นใจว่าการตรวจของคุณได้ผลแม่นยำ โดยแพทย์จะแนะนำการปฏิบัติตัว ก่อนการตรวจทุกครั้งควรบอกแพทย์ถึงยาที่คุณกำลังกินประจำ เพราะยาบางตัวจะมีผลต่อการตรวจได้
ถ้าตรวจพบว่าเป็นมะเร็งลำไส้จะทำอย่างไร?ถ้าตรวจพบมะเร็งลำไส้ การผ่าตัดเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการเอามะเร็งออก ชนิดของการผ่าตัดและการติดตามการรักษาขึ้นกับขนาด และการกระจายของมะเร็ง
ทำอย่างไรจึงจะป้องกันการเกิดมะเร็งลำไส้?เป็นการยากที่จะกำจัดและป้องกันไม่ให้เกิดมะเร็งลำไส้ทั้งหมด ดังนั้นการตรวจหามะเร็งลำไส้ตั้งแต่ต้นจึงเป็นสิ่งจำเป็น แต่อย่างไรก็ตามมีหลักฐานในการลดการเกิดมะเร็งลำไส้ ดังนี้
กินอาหารที่มีเส้นใยมาก โดยเฉพาะผักและผลไม้ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมัน โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัวขอขอบคุณข้อมูลจาก
