ดินสอพอง

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com


ถึง น้าชาติ 5 เทศกาลสง กรานต์ มีหนุ่มๆ สาวๆ ทาหน้าประแป้งด้วยดินสอพองลายพร้อย อยากรู้จักดิน สอพอง น้าช่วยหาข้อมูลให้ด้วยค่ะ

จาก แอ๊ฟ

ตอบ แอ๊ฟ

แฮ่ม ขอแซวก่อนว่า ชื่ออย่างกับนางเอกช่อง 3 เลยนิ

คำ ตอบของเรื่องนี้อยู่ในพจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2544 นิยามดินสอพอง ว่า เป็นหินปูนเนื้อมาร์ล (marly limestone) คือ ดินที่เนื้อเป็นสารประกอบแคลเซียมคาร์บอ เนตเป็นส่วนใหญ่ เมื่อเอา มะนาวบีบใส่ เมื่อกรดในน้ำมะนาวทำปฏิกิริยากับแคล เซียมคาร์บอเนตเกิดเป็นแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์เป็นฟองฟูขึ้น ดูเผินๆ ก็เห็นว่าดินนั้นพองตัว จึงเรียกกันว่า ดินสอพอง

ด้านกลุ่มงาน ข้อมูลสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานจังหวัดลพบุรี มีข้อมูลตำนานดินสอพอง ของจ.ลพ บุรี ว่าเมื่อครั้งที่พระรามปราบทศกัณฐ์ได้สำเร็จ พระ องค์จึงปูนบำเหน็จให้กับหนุมานโดยการแผลงศรออกไป ถ้าศรตกลงที่ใดบริเวณ นั้นก็จะเป็นของหนุมาน ศรของพระรามเป็นศรศักดิ์สิทธิ์ เมื่อแผลงมาตกที่ทุ่งพรหมมาสตร์ (หมายถึง จังหวัดลพบุรีในปัจจุบัน) ก็ทำให้แผ่นดินลุกเป็นไฟ หนุมานจึงใช้หางกวาดเปลวไฟให้ดับ ดินบริเวณที่ถูกไฟจึงสุกกลายเป็นสีขาวและเถ้าดินที่ถูกหางหนุมานกวาดออกไปก็ กลายเป็นภูเขาล้อมรอบจังหวัดลพบุรีนั่นเอง

แหล่งผลิตดินสอพองที่ ใหญ่และมีคุณภาพดีที่สุดในประเทศไทยอยู่ที่จังหวัดลพบุรี บริเวณหมู่บ้านหินสองก้อน บ้านท่ากระยางและบ้านสะพานอิฐ ในเขตตำบลทะเลชุบศร ห่างจากตัวเมืองประมาณ 3 กิโลเมตร

สมัยโบราณใช้ทำแป้งประร่างกายเพื่อให้เย็นสบาย เมื่อผสมน้ำหอมเข้าไปด้วยกลายเป็นแป้งกระแจะ ปัจจุบันนี้ใช้มากในการแก้ดินเปรี้ยว ผสมทำธูป ทำปูนซีเมนต์ เพราะเสียค่าขุดและค่าบดต่ำกว่าใช้หินปูนซึ่งมีเนื้อเป็นสารประกอบชนิดเดียว กัน

ดินสอพองยังนำมาใช้เป็นผงขัดเฟอร์นิเจอร์และเครื่องโลหะต่างๆ และใช้เป็นส่วนผสมในการทำยาสีฟันและสบู่ฟอกตัวช่วยให้ขจัดผดผื่นคัน

เวลาที่มีรอยปูดหรือบวมตามร่างกาย ให้นำดินสอพองผสมน้ำมะนาวทาตรงรอยบวมหรือปูด ส่วนที่บวมโนก็จะยุบ

สำหรับ สาวๆ มักนำดินสอพองมาใช้เป็นเครื่องประทินผิวหรือนำดินสอพองมาผสมน้ำหอมแล้วหยอด เป็นเม็ดเล็กๆ จากนั้นนำไปอบด้วยดอกไม้ไทยนานาชนิดก็จะได้เป็น "แป้งร่ำ" หรือนำดินสอพองทำเป็น "แป้งฝุ่นผัดหน้า" ได้ด้วย โดยนำดินสอพองมาทำให้แห้งสนิทและเติมสารเคมี เช่น พิมเสน การบูร แต่งสีและกลิ่นหอม เมื่อผ่านกรรมวิธีทำให้สารต่างๆรวมตัวเป็นเนื้อเดียวกันก็จะได้แป้งฝุ่น

สูตรสวยด้วยดินสอพองสำหรับสาวๆ ผิวหน้ามัน รูขุมขนกว้างและมีสิวเสี้ยนไว้พอกหน้า โดยใช้ "ดินสอพองสะตุ" คือ การนำดินสอพองใส่หม้อดิน ปิดฝาหม้อแล้วยกขึ้นตั้งไฟ ทิ้งไว้จนกว่าดินสอพองจะร้อนระอุเต็มที่แล้วจึงยกลง ทิ้งไว้ให้เย็นจากนั้นก็นำมาใช้ได้ จากนั้น นำดินสอพองสะตุ 3-4 เม็ด มาผสมน้ำมะนาวหรือน้ำมะขามเปียก 2 ช้อนชา คนให้เข้ากัน ดินสอพองจะพองตัวขึ้นและมีฟองอากาศ จากนั้นทาครีมดินสอพองจนทั่วใบหน้ายกเว้นรอบดวงตา ทิ้งไว้ 15-20 นาที หรือจะทาก่อนนอนทิ้งไว้จนเช้าก็ได้ แล้วล้างด้วยน้ำอุ่น ใช้ผ้าเช็ดเบาๆ บริเวณที่มีสิวเสี้ยน จากนั้นล้างอีกครั้งด้วยน้ำเย็นเพื่อกระชับรูขุมขน ทำเป็นประจำสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง ผิวหน้าจะเนียนนุ่มขึ้น รูขุมขนกระชับ และความมันลดลง